The Methodology of Reforming Islamic Law Fatwa Bahthul Masail Nahdhatu Ulama in Family Planning (KB) in Indonesia by the Maqasid Shari'ah Approach

##plugins.themes.academic_pro.article.main##

Abdul Hakim
Ridzwan Ahmad
Syed Mohd Jeffri Syed Jaafar

Abstract

This research aims to find out the renewal of NU (nahdatul ulama)'s fatwa of Bahsul Masail about the law of family planning (KB, keluarga Berencana, or family planning) in Indonesia, where it started from a law of haram, makruh, and halal. It specifies conditions through the maqasid shari'ah approach as a renewal of Islamic law. This study utilizes qualitative and descriptive analytical methods using a maqasid approach. In addition, the data that is obtained is analyzed descriptively by using deductive ideation methods. The results of this study are: 1) The reason for changing the legal fatwa on family planning( KB) from haram, makruh, and halal with condition is because of a new 'illat, namely the demands of the times. 2) Bahthul Masail NU agrees to the new fatwa under certain conditions. 3) The renewal of the new Family Planning Fatwa through the maqasid sharia approach can be carried out not only to avoid economic downturns but also to save the nation's children from caretakers, disease, low morality, faith, and crime, as well as other social ailments. Regarding the permissibility of the Bahtsul Masail Family Planning Program, NU has already paid attention to its goals (maqasid) and the conditions of society because family planning is essentially only a means or tool (wasail) to achieve goals (maqasid). Means for good and maslahah are considered permissible and sunnah, while means for evil and harm are considered makruh and unlawful.

##plugins.themes.academic_pro.article.details##

How to Cite
Hakim, A., Ahmad, R., & Jaafar, S. (2023). The Methodology of Reforming Islamic Law Fatwa Bahthul Masail Nahdhatu Ulama in Family Planning (KB) in Indonesia by the Maqasid Shari’ah Approach. AL-MANHAJ: Jurnal Hukum Dan Pranata Sosial Islam, 5(1), 939-952. https://doi.org/10.37680/almanhaj.v5i1.2934

References

Adib, Muhammad (2022). Bahtsul Masail Multidisipliner: Pembaruan Metodologis Ijtihad Kolektif Nu, Al-Ahwal Al-Syakhsiyah, IAI Al-Qolam Maqashid 5 (1 ) Maret, 19.
‘Ābid, Muhammad Al-Jābirī, (, 1990), Isykāliyyāt Al-Fikr Al-‘Arabī Al-Mu‘Āṣir, Ctk. Ii (Beirut: Markaz Dirāsāt Al-Wiḥdah Al-‘Arabiyyah. 184
‘Aunah, Abi Ya’qub Ibn Ishaq al-Isfirayini, (2014)), Muqaddimatu Tahqiqu Al-Musnadu Al-Sahih Al-Mukharrij ‘Ala Sahih Muslim, Bab Ibahah al-‘azl, no. Hadith 4791, Madinah: al-Jami’ah al-Islamiyah, 1: 443.
Ahyani, Hisam (2021), Metode Istimbath Hukum Bahstul Masail Nahdlatul Ulama, Program Pascasarjana Program Studi S-3 Hukum Islam Konsenstrasi Hukum Ekonomi Syari’ah Uin Sunan Gunung Djati Bandung, 2
Al-Fasi, ‘Allal. (1963), Maqashid As-Syari‘ah Al-Islamiyyah Wa Makarimuha. Maktabah al-Wahdah al-‘Arabiyyah ad-Dar al-Baida, 3
Agil, Said Siradj, (1999), Ahlussunnah Wal Jamaah dalam Lintas Sejarah, Yogyakarta: LKPSM, 21
Al Khadimi. Nuruddin. (1431 H). alIjtihad al-Maqashidi. Beirut: Dar Ibnu Hazm. 31
aL-khatib, Muhammad al-Sharbaini, (1995), al-iqna’, Bairut: Dar al-Fikr, , Juz II. 174.
Al-Syāṭibī, (t.th), al-Muwāfaqat fi Uṣûl al-Aḥkām, Jld II, IV, Beirut: Dar al-Fikr, 52-62
Asy-Syathibi, (1997), al-Muwâfaqât lisy Syâthibi, Maktabah Dârubnu ‘Affân:, juz V, 178
Aminuddin, Luthfi Hadi, (2013). Ilhaq Al-masa’il bi Nazairiha dan Penerapannya Dalam Bahth Al-Masa’il. Al-Tahrir, , 13 (2). 298
AZ, Imam dan Nasikh, (1990), Liputan : Dari Halaqah Denanyar, Jurnal Santri No. 3, Tahun I, 22-26.
Aziz, Abdul Masyhuri, (2004), Masalah Keagamaan Nahdlatul Ulama, (Jakarta: Qultum Media, 89, 92
Amrin, A., & Amirullah, A. (2022). Contemporary Legal Istimbat: Study on the Theory of Changes in Fatwa According to Yusuf Qardhawi. Mizan: Journal of Islamic Law, 6(1), 89-108.
Aznie Che Rose, Rosniza & Mimi Sulo, (2021). Pengaruh amalan perancangan keluarga terhadap kadar kelahiran wanita di Tawau Sabah, GEOGRAFIA OnlineTM Malaysian Journal of Society and Space 17 (1), 126
Busyro, (2019), Maqhashid Al-Syari’ah, Cetakan I Jakarta: Prenadamedia Group, 140. Dalam Syahrul Rahman, Kajian Fatwa-Fatwa Dan Ijtihad Lembaga Bahtsul Masail (LBM) Nu Dan Kaitannya Dengan Maqashid Syariah, Pascasarjana IAIN Bukittinggi, 8
Daud, Abu (t.th.)Sunan Abu Daud (Beirut: Dar al-Fikr, t.th.), jil, 2. 220. Al-Tirmidzi, Sunan al-Tirmizi Beirut: al-hya’ al -Turath al-‘Arabi, Jilid 1, h. 6. Ibn Majah, (t.th.)Sunan Ibn Majah Beirut: Dar Fikr, jil 1, 592.
Djamil, Faturrahman (1997), Metode Ijtihad Majelis Tarjih Muhammadiyah, Jakarta: Logos Publishing House, 85
eL baroroh, Umdah dan Tutik Nurul Janah, (2016) “Fiqh Sosial: Masa Depan Fiqh Indonesia. Pati : Pusat Studi Pesantren dan Fiqh Sosial, 107, 103. 109.
Hamim, Thoha “Ru`yah Dapat Dipertanggungjawabkan,” Tulisan Kedua, dalam Majalah NU Aula, 04, Tahun ke-20 (April, 1998), 72
Hasan, Ali (t.th.), Masalah Kontemporer Hukum-Hukum Islam, Jakarta: Raja Grafindo Persada, 37-39, Al-Fauzi (2017), Keluarga Berencana Perspektif Islam Dalam Bingkai Keindonesiaan, dalam jurnal LENTERA: Kajian Keagamaan, Keilmuan dan Teknologi, 3, (1), Maret, 13, 14
Hasan, Azrohal (2016). Purnawan Basundoro, Fatwa Majelis Tarjih Muhammadiyah Indonesia Tentang Keluarga Berencana Tahun 1968-1990, V : ERLEDEN Jurnal Kesejarahan, 9. (2), Desember, 1
K. Daud, Fathonah (2022), Metode Istinbath Nahdlatul Ulama (NU) Kajian atas Strategi Fatwa dalam Tradisi Bahts al-Masail di Indonesia, Millennial: Jurnal Pendidikan dan Studi Islam, 2, (1), Maret. 18
Janah, Nasitotul dan Abdul Ghofur, (2018). Maqashid As-Ayariʻah sebagai Dasar Pengembangan Ekonomi Islam, International Journal Ihya’ ‘Ulum Al-Din, 20 (2). 127
J. Lexy, Moleong, (2005), “Metodologi Penelitian Kualitatif, Bandung: PT Remaja Rosdakarya, 5.
Khoirul, A Anam, (2007). Bolehkah Mengasuransikan Harta dan Jiwa?. Retrieved January 30, 2023, from islam.nu.or.id website https://islam.nu.or.id/ekonomi-syariah/bolehkah-mengasuransikan-harta-dan-jiwa-oZNMM
Kholilah, Siti (2019), Pro dan Kontra Keluarga Berencana dalam Perspektif Hadis, Jurnal Holistic al-hadis, 5, (2 ) July-December. 60, 64
Idayanti, Soesi S.H., M.H. Fajar Dian Aryani, S.H., M.H. (2010), Hukum Asuransi, Yogyakarta, Penerbit Tanah Air Beta, 56
Ibn Abd as-Salam, Izzuddin (t.th.), Qawa`id al-Ahkam Limashalih al-Anam, (Beirut: Dar al-Kutub al-Ilmiyah, 3; As-Suyuthi, (t.t.h), Al-Asybah wa an-Nadzo`ir, Beirut: Dar al-Fikr,
Islam, Syaikhul Ali, (2012). Kiai Sahal Mahfudz Dan Pro-Kontra Mengenai Program Keluarga Berencana (KB). Retrieved Oktober 30, 2022, from harakah.id website https://harakah.id/kiai-sahal-mahfudz-dan-pro-kontra-mengenai-program-keluarga-berencana-kb/
M. Imdadun Rahmat, (2002), Kritik Nalar Fikih NU: Transformasi Paradigma Bahsul Masail (Jakarta: LAKPESDAM, 121
Ma'mun, Sukron (2011) Ilhaq Dalam Bahtsul Masa'il Nu; Antara Ijtihad Dan Ikhtiyat. Al Qalam, (S.L.), ( 28), ( 1), 65
Mahfudin, Agus (2021). Metodologi Istinbath Hukum Lembaga Bahtsul Masail Nahdlatul Ulama, Jurnal Hukum Keluarga Islam, 6, (1), April. 1-2, 6
Mahfudh, Sahal (1994), Nuansa Fiqh Sosial, Yogyakarta: LKiS,
Mahfudz, Sahal (2003), Bahtsul Masail dan Istinbath Hukum NU. Retrieved February 05, 2023, from nu.or.id website https://www.nu.or.id/opini/bahtsul-masail-dan-istinbath-hukum-nu-Q1LSx
Ma’mur, Jamal Asmani, (2015), Mengembangkan Fikih Sosial K.H. MA. Sahal Mafudh Elaborasi Lima Ciri Pertama, (Anggota Ikapi Jakarta : PT Elex Media Komputindo Kompas Gramedia, 16.
Ma’ruf, A. Asrori, (ed). (2011) Ahkamul Fuqaha fi muqarratin mu’tamaratin Nahdatul Ulama, Solusi Problematika Aktual Hukum Islam, Keputusan mu’tamar, Munas, dan Konbes Nadlatul Ulama 1926-2010, (Surabaya: Khalista 2011), cet I, vii, 224-225, 302-303, 450-452, 486, 450-452,
Materi Musyawarah Nasional Alim Ulama Nahdlatul Ulama 1992, (2002), Sistem Pengambilan Keputusan Hukum dan Hirarki Hasil Keputusan Bahtsul Masil (Jakarta: Sekjen PBNU, 3-4
Miri, Djamaluddin (Penerj), Ahkamul Fuqaha`, (2015), Solusi Problematika Aktual Hukum Islam, Keputusan Muktamar, Munas, Dan Konbes Nahdhatul Ulama (1926-1999 M) Surabaya: LTN NU Jawa Timur dan Diantana, 10
Muallimin Online, (2018). Kitab-Kitab Mu’tabaroh Pelajaran Fiqh Di Muallimin Muallimat. Retrieved Desember 08, 2022, From Mualliminenamtahun.Net Website https://mualliminenamtahun.net/berita/kitab-kitab-mutabaroh-pelajaran-fiqh-di-muallimin-muallimat
Muzawwir, (2021). Pengaruh Fatwa Lembaga Bahtsul Masail NU Terhadap Pembangunan Hukum Nasional. Al-Irfan: Journal of Arabic Literature and Islamic Studies, 4. (2), September, 257
Nazir Alias, Muhammad et. all (2018), Maqasid Syariah Sebagai Sandaran Hukum Menurut Mazhab Syafie, ASEAN Comparative Education Research Journal on Islam and Civilization (ACER-J) 2(1) January. 51-52
Sunarto, Atika ed, all (2020), Pandangan Hukum Islam Terhadap Progam Keluarga Berencana Jurnal Mutiara Hukum, , 3 (2), Desember, 70
Pratomo, Hilmy (2020), Transformasi Metode Bahtsul Masail Nu Dalam Berinteraksi Dengan Alqur’an, Jurnal Lektur Keagamaan, 18, (1), 118
Pengurus Besar Nahdlatul Ulama, ART NU, Hasil Mukatamar Ke 33 NU Th 2015, di Jombang- Jawa Timur. Bab V, Pasal 17, ayat 1.
Poetoesan-Poetoesan Congres Nahdlotoel ‘Oelama’, (1347 H) “Oetoesan Nahdlotoel ‘Oelama’ No. 3 Tahun I, Soerabaia : tp. 3-50
Rista Laily Prestyana dan Gandhung Fajar Panjalu, (2017). Pembatasan Keturunan (Studi Komparasi Fatwa MUI Dan Putusan Majelis Tarjih Muhammadiyah Perspektif Maqasid Syariah), Jurnal Studi Hukum Islaml. 6, (2). 5, 20
Shaykh Sayyid Sābiq, (1968), Fiqh as-Sunnah, Jilid 7, Kuwait: Dār al-Bayān, 132-135.
Sejarah BKKBN, (t,t.h), Retrieved February 01, 2023, from bkkbn.go.id website https://www.bkkbn.go.id/pages-sejarah-bkkbn-2012044806-352#:~:text=Organisasi%20keluarga%20berencana%20dimulai%20dari,Planned%20Parenthood%20Federation%20(IPPF)
Syaikh al-Islam Zarkasyi al-Anshari, ( t.th.), Hasyiyah al-jamal ‘ala al-minhaj (Dar al-Fikr, jil iv. 447
Ulum, Miftahul dan Abd. Wahid HS, (2019). Fikih Organisasi (Reaktualisasi Sejarah Nahdlatul Ulama (NU) Di Indonesia). Jurnal Al-Insyiroh: Jurnal Studi Keislaman 5, (2), September. 66
Wafi, Abdul (2021), Reformasi Bermazhab dalam NU, Studi Pergeseran Metode Bahtsul Masail dari Qawli ke Manhaji), Disertasi Konsentrasi Hukum Islam Sekolah Pasca Serjana Universitas Islam Negeri Syarif Hidayatullah Jakarta, 63-64
Wahid, Abdurrahman (2000), Prisma Pemikiran Gus Dur , Yogyakarta: LKiS, , 153.
Warta, (2006). Jaga Tradisi, NU Terima Nilai Baru yang Baik. Retrieved February 2023, from nu.or.id website https://nu.or.id/warta/jaga-tradisi-nu-terima-nilai-baru-yang-baik-ONnuG
Wijaya, Abdi (2019), Manhaj Majelis Tarjih Muhammadiyah Dalam Transformasi Hukum Islam (Fatwa), Al-Risalah 19 (1 ) Mei. 74
Yahya, Imam (2009), Dinamika Ijtihad NU, Yogyakarta: Walisongo Press, cet I,
Yusri, Mohd Bin Ibrahim (2019), Maqasid Al- Shariah: Sejarah Perkembangan Serta Sumbangan Para Ulama Usul Al-Fiqh Awalin Dan Muta’akhirin, International Research Journal Of Shariah, Muamalat and Islam, 1 (2), December. 25
Zahro, Ahamad (2004), Tradisi Intelektual NU; Lajnah Bahtsul Masail 1926-1999, Yogyakarta: LKiS, , cet. I, 17, 67-68, 118, 128.
Ziyad, Ibn Hamisy, (t.th.), Ghayatu Talkhishi Al-Murad min Fatawi Bughyatul Mustarsyidin, Thab’atu Maktabah al-Hidayah, 247
Zuhron, (2012) Studi Komparasi Metodologi Penetapan Hukum Islam Lembaga - Lembaga Fatwa Di Indonesia, ADIL : Jurnal Hukum 3, (1), 52